Uzależnienie emocjonalne – gdy relacja staje się nałogiem
Uzależnienie emocjonalne to stan, w którym nie potrafisz już funkcjonować bez drugiej osoby – jakbyś był „na głodzie”, gdy nie ma jej obok. Chociaż nie wiąże się z substancją, jak alkohol czy kokaina, działa bardzo podobnie: zmienia sposób myślenia, zabiera wolność, a także niszczy poczucie własnej wartości. W tym artykule dowiesz się, czym dokładnie jest uzależnienie emocjonalne, jakie są jego objawy oraz jak wygląda proces wychodzenia z takiej relacji.
Co to jest uzależnienie emocjonalne?
To rodzaj nałogu relacyjnego, w którym Twoje samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa i własnej wartości są całkowicie uzależnione od drugiej osoby. Czy brzmi to znajomo? Osoba uzależniona emocjonalnie nie potrafi być sama, żyje w ciągłym lęku przed odrzuceniem i bardzo często trwa w relacji, która jej szkodzi – byle tylko nie być samotną. W wielu przypadkach myli miłość z przywiązaniem lub zależnością【1】.
Objawy uzależnienia emocjonalnego – na co zwrócić uwagę?
- Lęk przed rozstaniem, nawet gdy związek jest toksyczny
- Ciągła potrzeba potwierdzania uczuć partnera
- Poczucie pustki, gdy druga osoba nie jest obok
- Rezygnacja z siebie i swoich potrzeb, byle zadowolić partnera
- Niskie poczucie własnej wartości i strach przed byciem samemu
- Obsesyjne myślenie o relacji, zazdrość, kontrolowanie
- Usprawiedliwianie złego traktowania, by nie „stracić” drugiej osoby
To wszystko na pierwszy rzut oka może wyglądać jak „wielka miłość”, jednak w rzeczywistości jest to lęk i zależność. W zdrowej relacji bliskość opiera się bowiem na wzajemnym szacunku, a nie na lęku przed opuszczeniem【2】.
Dlaczego wpadamy w emocjonalne uzależnienie?
Najczęściej źródła takiego stanu leżą w dzieciństwie – brak bezpiecznej więzi z opiekunem, niestabilność emocjonalna, przemoc psychiczna lub porzucenie. W rezultacie osoba dorosła powiela schemat: szuka w partnerze „ratunku”, który jednak nigdy nie przychodzi.
Często towarzyszy temu niska samoocena, brak poczucia sprawczości, a także przekonanie, że „nie zasługuję na więcej”.
Warto również dodać, że uzależnienie emocjonalne może współwystępować z uzależnieniami chemicznymi albo być elementem tzw. współuzależnienia – zwłaszcza w przypadku, gdy jesteśmy związani z osobą uzależnioną od alkoholu, narkotyków czy hazardu【3】.
Skutki uzależnienia emocjonalnego
Jeśli tkwisz w relacji opartej na emocjonalnym uzależnieniu, możesz doświadczać:
- Przewlekłego stresu, napięcia i poczucia winy
- Napadów lęku, zazdrości, wybuchów emocji
- Trudności z koncentracją, pracą i snem
- Utraty tożsamości, własnych granic, a także marzeń
- Uczucia bycia „uwięzionym” bez wyjścia
W efekcie taka relacja zużywa Cię emocjonalnie – zamiast dawać wsparcie, staje się źródłem cierpienia.
Czy można się od tego uwolnić?
Tak. Jednak – podobnie jak w przypadku innych uzależnień – wymaga to odwagi, samoświadomości i konsekwencji. Proces wychodzenia z uzależnienia emocjonalnego to przede wszystkim praca nad sobą, a nie nad relacją.
W Phoenix Recovery Center wspieramy osoby, które zmagają się z trudnymi relacjami, uzależnieniem od bliskości, współuzależnieniem, a także niską samooceną. Pomagamy odzyskać poczucie sprawczości oraz nauczyć się zdrowych granic.
Jak wygląda leczenie uzależnienia emocjonalnego?
- Terapia indywidualna – poznanie wzorców, które prowadzą do uzależnienia emocjonalnego
- Terapia schematów, terapia poznawczo-behawioralna lub psychodynamiczna
- Nauka regulacji emocji, rozpoznawania własnych potrzeb i budowania tożsamości
- Praca nad dzieciństwem i wewnętrznym dzieckiem
- Czasem także terapia par lub terapia współuzależnienia
Co możesz zrobić już teraz?
- Zatrzymaj się i zadaj sobie pytanie: czy jestem wolny/a w tej relacji?
- Poszukaj wsparcia – to nie słabość, ale akt siły.
- Porozmawiaj z psychoterapeutą – czasem wystarczy jedno spotkanie, by zobaczyć rzeczy wyraźniej.
- Pamiętaj: zdrowa miłość nie boli i nie zniewala.
Podsumowanie
Uzależnienie emocjonalne nie jest „zwykłym przywiązaniem” – to poważny problem, który potrafi zdominować życie i zniszczyć poczucie własnej wartości. Jednak nie musisz w tym tkwić. Pomoc jest dostępna – i naprawdę działa.
W Phoenix Recovery Center wspieramy osoby, które chcą odzyskać siebie i zacząć żyć na nowo – bez lęku, zależności i fałszywej lojalności.
Źródła:
[1] Mellody, P. (1992). Facing Love Addiction: Giving Yourself the Power to Change the Way You Love.
[2] Bowlby, J. (1980). Attachment and Loss: Volume III. Basic Books.
[3] American Psychiatric Association (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed., Text Revision (DSM-5-TR).