Wypalenie zawodowe

Wypalenie zawodowe to reakcja na przewlekły stres w pracy. Sprawdź objawy, przyczyny i formy leczenia zgodne z najnowszą wiedzą naukową.

Wypalenie zawodowe – co to właściwie jest

Wypalenie zawodowe nie jest fanaberią ani modnym słowem. WHO w klasyfikacji
ICD-11, opisało je jako skutek długotrwałego stresu związanego z pracą, którego nie
udało się opanować. To zespół objawów, który wpływa na energię, emocje i
skuteczność w zawodowej codzienności.
Według ICD-11 wypalenie składa się z trzech elementów:

1. poczucie silnego wyczerpania,
2. dystans emocjonalny do pracy lub narastający cynizm,
3. obniżone poczucie własnej skuteczności.
   

To zjawisko zawodowe, a nie ogólny problem życiowy. Możesz być aktywny i obecny
dla bliskich, a jednocześnie całkowicie tracić siły, gdy chodzi o pracę.
Badania pokazują, że w niektórych grupach zawodowych objawy wypalenia ma
nawet ok. 30-40 procent osób, szczególnie w zawodach pomocowych i medycznych.

To nie tylko zmęczenie. Jak rozpoznać objawy wypalenia?

Zmęczenie mija po urlopie. Wypalenie wraca razem z otwarciem służbowej skrzynki.

Najczęstsze objawy wypalenia zawodowego:

Objawy emocjonalne i psychiczne:

• przewlekłe poczucie zmęczenia, „nie mam już z czego dawać”,
• drażliwość, wybuchy złości o drobiazgi,
• cynizm, pogarda wobec klientów, pacjentów, współpracowników,
• poczucie bezsensu wykonywanej pracy,
• trudności z koncentracją, „mgła poznawcza”,
• spadek motywacji, odkładanie zadań w nieskończoność.

Objawy w ciele:

• bóle głowy, napięciowy ból karku i barków,
• problemy ze snem, wybudzanie nad ranem z lękiem,
• kołatania serca, ścisk w żołądku przed pracą,
• częstsze infekcje, osłabiona odporność.

Zachowanie:

• rosnąca liczba błędów, trudność w domykaniu spraw,
• unikanie kontaktu z ludźmi, wycofanie z zespołu,
• „przeżywanie tylko weekendów”, życie od urlopu do urlopu,
• większe sięganie po alk*hol, leki uspokajające, używki „na rozluźnienie”.

Wypalenie zawodowe a depresja – co je łączy, a co odróżnia

To ważne: wypalenie zawodowe często nakłada się na depresję lub zaburzenia
lękowe. Najnowsze metaanalizy pokazują, że rdzeń wypalenia, czyli skrajne
wyczerpanie, jest bardzo silnie powiązany z objawami depresji. 

Co może wskazywać, że to już nie tylko wypalenie, a być może depresja:

• obniżony nastrój obecny nie tylko w pracy, ale przez większość dnia,
• utrata przyjemności z rzeczy, które wcześniej cieszyły,
• myśli rezygnacyjne, poczucie bezwartościowości,
• znaczne zaburzenia snu i apetytu.

Jeśli pojawiają się myśli o tym, że „nie ma sensu dalej żyć”, to sygnał
alarmowy wymagający pilnej konsultacji psychiatrycznej lub kontaktu z
pomocą doraźną.

Skąd się bierze wypalenie zawodowe

Badania i metaanalizy jasno pokazują, że wypalenie to przede wszystkim reakcja na
warunki pracy, a nie „słaby charakter”.

Najważniejsze czynniki ryzyka wypalenia:

• Wysokie wymagania przy niskiej kontroli – Dużo zadań, presja czasu, odpowiedzialność, ale mały wpływ na to, co i jak
  robisz.

• Brak wsparcia i złe relacje w pracy – Mobbing, pasywna agresja, ciągłe konflikty, poczucie bycia pozostawionym
  samemu sobie.

• Nierównowaga pomiędzy: wysiłek – nagroda – Wkładasz mnóstwo energii, a w zamian dostajesz niewiele: niskie
  wynagrodzenie, brak uznania, brak rozwoju

• Chaos organizacyjny i brak jasności ról – Ciągle zmieniające się zasady, brak jasnych kompetencji, przerzucanie
  odpowiedzialności.

• Osobiste czynniki podatności – Perfekcjonizm, wysoka odpowiedzialność, trudność w stawianiu granic,
  historia traum czy wcześniejszych zaburzeń psychicznych.

To, że jesteś wypalony, nie oznacza, że robisz coś źle. Najczęściej oznacza, że
zbyt długo niosłeś zbyt dużo.

Czy da się „wyleczyć” wypalenie zawodowe

Badania nad interwencjami pokazują, że da się zmniejszyć wypalenie, ale najlepsze
efekty daje połączenie działań indywidualnych i zmian w środowisku pracy.

Co może realnie pomóc:

Praca psychoterapeutyczna

Psychoterapia pomaga:

• nazwać i zrozumieć, co Cię najbardziej przeciąża,
• odkryć własne schematy, np. „muszę być zawsze dostępny”, „nie wolno mi
• odmówić”,
• nauczyć się stawiania granic, mówienia „nie” bez poczucia winy,
• lepiej regulować stres i emocje po pracy,
• odzyskać poczucie sensu i sprawczości.

Zmiany w pracy

Tam, gdzie to możliwe, ważne są m.in.:

• korekta zakresu obowiązków, priorytetyzacja zadań,
• bardziej przewidywalny grafik, przerwy w ciągu dnia,
• rozmowa z przełożonym o obciążeniu i możliwościach zmiany,
• wsparcie zespołu, programy wsparcia pracowników.

Dbanie o ciało i regenerację

Brzmi banalnie, ale badania nad stresem i wypaleniem pokazują, że podstawy są
naprawdę kluczowe:

• sen o stałych porach – min. 7-8h,
• regularne posiłki, ruch, eliminacja alk*holu, ograniczenie kofeiny
• krótkie mikro przerwy w pracy, zamiast pracy „ciągiem” po kilka godzin.

Uważność i treningi regulacji stresu

Metaanalizy wskazują, że programy oparte na uważności (mindfulness) mogą
umiarkowanie redukować wypalenie i poprawiać dobrostan, szczególnie w zawodach
pomocowych. 

Nie są „magiczną pigułką”, ale bywają wartościowym narzędziem, jeśli są elementem
szerszego planu, a nie jedynym „plasterkiem”.

Kiedy warto zgłosić się po pomoc

Po pomoc w sprawie wypalenia zawodowego warto zgłosić się, jeśli:

• coraz częściej myślisz „nie dam już rady tak pracować”,
• wracasz do domu absolutnie wyczerpany i nie masz siły na życie poza pracą,
• zauważasz, że stajesz się obojętny na ludzi, którym zawodowo pomagasz,
• sięgasz po alk*hol czy leki, żeby „znieczulić” stres,
• masz objawy depresji lub lęku.

Im wcześniej zareagujesz, tym łatwiej zatrzymać spiralę przeciążenia i uniknąć
poważniejszego kryzysu.

Wypalenie zawodowe a wsparcie w Phoenix Recovery Center

W Phoenix Recovery Center w Aninie pracujemy z osobami, które:

• doświadczają przewlekłego stresu i wypalenia zawodowego,
• są w zawodach wysokiego ryzyka (medycyna, pomoc społeczna, IT, prawo, biznes itd.),
• mają równocześnie objawy depresji, lęku czy uzależnienia od alk*holu, leków lub innych substancji.

Oferujemy m.in.:

• psychoterapię indywidualną ukierunkowaną na wypalenie, stres i granice w pracy,
• wsparcie w obszarze uzależnień i podwójnej diagnozy,
• holistyczne podejście do zdrowia psychicznego i fizycznego,
• konsultacje psychiatryczne oraz terapię ukierunkowaną na odzyskanie energii i równowagi.

Wypalenie zawodowe nie znika samo. Wypalenie nie musi kończyć się
rezygnacją z pracy ani załamaniem zdrowia. Z odpowiednią pomocą możesz
odzyskać siłę, spokój i jasność, których teraz może Ci brakować.

Jeśli czujesz, że opis wypalenia pasuje do Twojej sytuacji i chcesz omówić ją z
terapeutą, umów się na konsultację
Phoenix Recovery Center, Warszawa – Anin
Telefon: 888-333-907
E-mail: kontakt@phoenixcenter.pl
Strona: https://www.phoenixcenter.pl/umow-wizyte/
Możesz zadzwonić, napisać lub umówić się przez stronę, aby zarezerwować
pierwszą konsultację i wspólnie zaplanować dalsze kroki.

Jesteśmy tu po to, żeby pomóc Ci wrócić do równowagi w bezpiecznej, dyskretnej i
wspierającej atmosferze.

Chcesz dowiedzieć się więcej?

Jeśli zastanawiasz się, jak wygląda proces psychoterapii i ile kosztuje leczenie w Warszawie,
przygotowaliśmy osobny, szczegółowy artykuł. Znajdziesz tam informacje o przebiegu
spotkań, różnicach między formami terapii oraz cennikach dostosowanych do różnych potrzeb

Przeczytaj: Jak wygląda i ile kosztuje psychoterapia w Warszawie?

Przypisy

1. Koutsimani P., Montgomery A., Georganta K. (2019). The relationship between
   burnout, depression and anxiety. Frontiers in Psychology.
2. West C. P., Dyrbye L. N., Erwin P. J., Shanafelt T. D. (2016). Interventions to reduce
   burnout. The Lancet.
3. Luken M., Sammons A. (2016). Mindfulness for burnout. American Journal of
   Occupational Therapy.